Dashain in Harisiddhi (दशै हरिसिदिमा)

घटस्थापना

यस दिन मनिसहरु बिहान सबेरै नदीमा स्नान गरेर बालुव वा पङ्गो माटो ल्याएर घर घरमा मकै, जौ र गहुँको जमरा रखिन्छ। सरकारी पूजाको लागि गाउँका अध्यक्ष वा प्रशासकको घरमा अलगै जमरा राखी घटस्थापना गरिन्छ। यस दिन गाउँका बाजा खलकहरुले कुशेऔशी देखी सुरु गरेको १ महिने पीठसेवा समाप्त गरी आ-आफ्नो खलक बिच “पीठसेवाभ्वे” को नामले भोज खाई पीठसेवा समाप्त गर्दछन्। सरकारी पूजाको लागि जहाँ घटस्थापना गरिएको हुन्छ त्यहाँ बाजा खलकहरुले दिनहुँ बाजा बजाएर भागवती जगाउने कार्य गर्दछन्। जसलाई “नल्चाय थायगु” भन्ने गरिन्छ।

फूलपाती (शुक्लपक्ष सप्तमी)

सरकारी पूजाको लागि अर्थात् स्थानीय प्रशासनको तर्फबाट पूजाको लागि कोतमा भेडा र कुभीण्दो (भुयुफसी) को मार हान्ने गरिन्छ।

अष्तमी

यस दिन गाउको ठाउँ ठाउँमा समुह समुहमा  खसी तथा राँगो मार हानेर मासु भाग लगाइने र बेलुका आफुले प्रयोग गर्ने मसिन, हतियार तथा पुस्तक स्थापना गरी कुछी भ्वे (दुईमाना चिउरा राखी भोज) खाने चलन छ।

नवमी

अष्तमीको दिन स्थापना गरिएका सामाग्रीहरुको भागवती लाई हासँ वा कुखुरा वलिदिएर पूजा गरिन्छ भने प्रत्येक बाजा खलकले आ-आफ्नो समुहमा बाजाहरु पूजा गरी प्रसाद खान्छन्। ती बाजा खलकहरु सरकारी पूजा अथवा कोतमा राङो, भेडा र कुभीण्दो मार हान्ने बेला भेला हुन्छन्। यो सरकारी पूजा गाउँका प्रशासक अथवा अध्यक्षको घरबाट पञ्चेबाजा सहित पूजा लागि कोतमा मार हान्ने गरिन्छ। यसै दिन लाई दशै (मोनी) को मुख्य दिन मान्दछ।

दशमी

यस दिन भागवतीको पूजा गरी स्थापना गरिएका सामाग्री (फिर्तालिन) चालकको कार्ये गरिन्छ र दशमी देखी पुर्णिमा सम्म आ-आफ्नो छोरी, ज्वाँईहरु पाहुना बोलाएर ख्वाउने गर्दछन्।

Source: हरिसिदी एक संक्षीप्त परिचय